Aansluiten & Stimuleren checklist
Deze checklist helpt ouders en begeleiders om alle signalen waar te nemen die iets zeggen over de mate van spanning bij mensen met een ernstige meervoudige beperking (EMB) en hoe je hier het beste op kunt reageren.
Emotieregulatie bij personen met een ernstige verstandelijke beperking
Omgaan met emoties is voor mensen met een ernstige verstandelijke beperking niet makkelijk. Zij hebben daar de hulp van hun ouders en begeleiders bij nodig. Het goed omgaan met emoties kan ervoor zorgen dat het goed met iemand gaat. Daarom is het belangrijk voor een goede kwaliteit van leven. Om als ouder of begeleider te helpen met het omgaan met emoties, zijn twee eigenschappen heel belangrijk:
1. Gevoelig zijn voor de signalen waarmee een persoon emoties laat zien (sensitiviteit)
2. Goed reageren op deze signalen, zodat emoties worden begeleid (responsiviteit)
De signalen waarmee personen met een ernstige verstandelijke beperking emoties laten zien zijn alleen niet altijd duidelijk. De signalen zijn subtiel of anders dan we gewend zijn. Dit maakt het lastig om de signalen op te merken, juist te begrijpen en hier goed op te reageren. Daarom hebben we onderzocht hoe ouders en begeleiders hierbij geholpen kunnen worden.
Het onderzoek
Het doel van het onderzoek was om een hulpmiddel te maken en te testen voor ouders en begeleiders. Dit hulpmiddel kan helpen om personen met een beperking te begeleiden in hun emoties.
Eerst hebben we de Aansluiten & Stimuleren-checklist (A&S-checklist) ontwikkeld en getest. Dit hulpmiddel is bedoeld om ouders en begeleiders te helpen gevoeliger te worden voor de emotionele signalen van hun kind of cliënt en hier beter op te reageren. Uit het onderzoek is gebleken dat begeleiders die de A&S-checklist gebruikten gevoeliger waren voor signalen, beter reageerden en warmer waren in het contact met de cliënt dan begeleiders die de A&S-checklist niet gebruikten. De persoon met een beperking liet meer positieve emotie zien en had meer aandacht voor het contact wanneer begeleiders de A&S-checklist gebruikten.
Vervolgens hebben we van de A&S-checklist een app gemaakt, zodat het hulpmiddel voor iedereen makkelijk beschikbaar is. Ouders en begeleiders hebben getest of zij de Aansluiten & Stimuleren-app goed konden gebruiken in de praktijk. De app werd over het algemeen positief beoordeeld, maar er waren natuurlijk ook nog verbeterpunten. De verbeterpunten hebben we in de app verwerkt, zodat de app overal en door iedereen goed gebruikt kan worden.
Meer over het onderzoek kan gelezen worden in de wetenschappelijke publicatie over dit onderzoek.
Binnenkort komt het proefschrift van Tanja Doodeman, genaamd “Attune & Stimulate: Supporting external emotion regulation of persons with severe to profound intellectual disabilities” beschikbaar. Hier zal ook een Nederlandse samenvatting van beschikbaar komen.
De aansluiten & Stimuleren app
Deze Aansluiten & Stimuleren app is bedoeld voor ouders, begeleiders en andere betrokkenen van mensen met een ernstige meervoudige beperking (EMB). De app is het resultaat van het hierboven beschreven onderzoek.
Of scan de QR code
Samenwerkende partijen binnen dit onderzoek
De hoofdonderzoeker van dit onderzoeksproject is Tanja Doodeman, promovendus. Tanja heeft gewerkt als orthopedagoog voor mensen met een verstandelijke beperking: “Onderzoek kunnen doen voor en met de praktijk, dat is waar mijn hart sneller van gaat kloppen!”
Aan het onderzoek hebben 10 zorgorganisaties in Nederland meegedaan: Amerpoort, Amsta, ASVZ, Bartiméus, Cello, Cordaan, Esdégé-Reigersdaal, Odion, Omega en Ons Tweede Thuis.
Verder hebben we binnen dit onderzoek samengewerkt met studenten van de Vrije Universiteit Amsterdam, Hogeschool van Amsterdam, Hogeschool Utrecht, ROC van Amsterdam en Nova college. De app is gemaakt door studenten van de Hogeschool Utrecht en door Metropolisfilm.
Met dit onderzoeksproject heeft het EMB&ICT-panel meegedacht. Dit is een panel van ouders en professionals.
Het onderzoeksproject wordt gefinancierd door ZonMw.